Cumhurbaşkanı ile 28. Devir Parlamentosu’nu belirlemek üzere 14 Mayıs’ta yapılacak seçime yönelik Yüksek Seçim Heyetinin (YSK) takvimi işliyor. Bu seçimlerde birtakım uygulamalar da birinci defa gerçekleştirilecek.
İşte bu seçimde birinci kere hayata geçirilecek uygulamalar…
Yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajını yüzde 7’ye indiren, ittifakın aldığı oyların milletvekili hesabı ve dağılımını değiştiren Milletvekili Seçimi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 6 Nisan 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.
Seçim yasasında gerçekleştirilen son değişiklik, 6 Nisan 2023’ten sonra yapılacak seçimlerde uygulanabilecek. Seçim tarihinin 14 Mayıs 2023 olarak belirlenmesi nedeniyle, değişiklikler bu seçimde birinci defa hayata geçirilecek. Değişiklikten evvel yüzde 10 olan ülke seçim barajı, bu seçimde yüzde 7 olarak uygulanacak.
Aynı kanun içindeki görme engellilerin oy kullanmasını kolaylaştıran düzenleme de 14 Mayıs’ta yapılacak seçimde birinci defa hayata geçecek. Evvelki seçimlerde, seçim etrafı seçmeni olan akrabalarından birinin, akrabası yoksa başka rastgele bir seçmenin yardımıyla oylarını kullanan görme engelliler, bu sayede tek başlarına oy verebilecek.
Milletvekili Seçimi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ittifak halinde seçime katılacak siyasi partilerin oylarının hesaplanmasında da değişiklik yapıldı. Bu değişiklik de bu seçimde birinci sefer uygulanacak.
24 Haziran 2018 seçimlerinde uygulanan sistemde, ittifak yapan partilerin milletvekili sayısı, ittifakın aldığı toplam geçerli oy üzerinden hesaplanıyordu. İttifakın aldığı milletvekili sayısı daha sonra ittifak içerisinde oy oranına nazaran dağıtılıyordu. Yeni yasaya nazaran ise ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde elde ettiği geçerli oy sayısı temel alınarak, yani D’hont sistemine nazaran oransal belirlenecek.
7 Haziran 2018’deki seçimde, yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 49 bin 65 seçmen, 60 ülke ve 123 temsilcilikte oy vermişti. YSK, bu seçimde oy kullanılacak 15 ülke daha belirledi. Bu yılki seçimlerde birinci kere Afganistan, Belarus, Brezilya, Estonya, Fas, Karadağ, Kore Cumhuriyeti, Libya, Litvanya, Malezya, Nijerya, Pakistan, Portekiz, Slovakya ve Tanzanya’ya sandık kurulacak.
Milletvekili Seçimi Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Seçimlerin Temel Kararlarına Ait Kanun’un 36. hususuna eklenen yeni fıkra da bu seçimde birinci defa uygulanacak.
Madde, “Kütük düzenlemesi nedeniyle seçmen hiçbir biçimde oy kullanma hakkından mahrum bırakılamaz. Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün adres kayıt sisteminde bulunan en son geçerli adres kayıt bilgileri kapsamında seçmen kütüğüne kaydedilirler” kararını içeriyor.
Kanuna konulan bu düzenleme, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde konutu yıkıldığı için adreslerini kaybetmiş seçmenler için de geçerli olacak. Yani konutu yıkılan depremzede seçmen, eski adreslerindeki üzere oy kullanma hakkına sahip olacak. Bu seçmenler, öbür adrese naklini yapmasa bile en son kayıtlı oldukları geçerli adreste seçmen olmaya devam edecek.
