Mustafa ÖZTOP
Almanya nın Doğu Akdeniz siyaseti yaklaşık bir ay öncesine kadar AB üyesi Yunanistan Bakırköy Escort Bayan ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi lehine tartı veren bir durumda Türkiye ile arabuluculuk rolünde ilerliyordu Mayıs ayında Merkel mevzu ile ilgili açıklamasında Güney Kıbrıs Rum İdaresi Cumhurbaşkanı nın Türkiye nin Bakırköy Escort faaliyetlerini anlattığını Almanya nın bunları onaylamadığını ve Türkiye ile görüşülerek Rum idaresinin çıkarlarının savunulmasının istendiğini Almanya nın da bunu yapacağını belirtti 10 Ağustos ta Alman Hükümet Sözcüsü Steffen Siebert in Escort Bakırköy açıklamasında ise Almanya olarak Türkiye nin Akdeniz in doğusunda sismik araştırmalar yapma kararını kaygı ile not ettikleri belirtilmişti
MACRON UN ADIMLARI RAHATSIZLIK OLUŞTURDU
İlerleyen süreçte Doğu Akdeniz de ve Lübnan da Fransa Cumhurbaşkanı Macron un kurtarıcı rolüne soyunan ve dünyaya ileti verircesine bölgenin kaidelerini göz gerisi eden ve Fransa nın kapasitesini aşan tutarsız ve müdahaleci yaklaşımı pek çok aktörün reaksiyonunu çekmiştir Fransa Libya da darbeci ve meşruiyeti olmayan bir aktör olarak Hafter i desteklemektedir Macron un Libya da Fransız petrol şirketlerinin tesirini sürdürmesi maksadıyla ve Hafter in bölgeye hakim olacağı niyetiyle attığı bu adım son vakitlerde Fransa içinden de reaksiyonlara neden olmaktadır Lübnan da basına yansıyan canlı yayın imgelerinde de Macron un halleri önemli tenkitlere neden olmuştur Bölge halkını rencide edici ve Lübnan ı tesiri altında gören Fransız sömürgeci zihniyetini akıllara getirmiştir Son olarak Türkiye nin coğrafik varlığını yok sayan tezlerle Akdeniz in tek hakimi olmak isteyen Yunanistan a tek taraflı takviye vermekten çekinmeyen Macron yalnızca Fransa dan yansılara maruz kalmamış Fransa dışından da reaksiyonları üzerine çekmeye başlamıştır
Almanya Fransa nın bu tavırlarından rahatsızlığını Avrupa Dış Bağlantılar Kurulu toplantısında ortaya koymuştur Bu durum AFP ye konuşan Avrupalı yetkililer tarafından Almanya Fransa nın Doğu Akdeniz de askeri varlığını artırmasına sıcak bakmıyor formunda basına yansımıştır Ayrıyeten Almanya nın rahatsızlığı Almanya bölgede tansiyonun yükselmesini istemiyor biçiminde basına yansısa da perde gerisinde Almanya Fransa rekabetinin işaretlerinin olduğu söylenebilir Zira Macron un Doğu Akdeniz siyaseti ile AB de en büyük rakibi Almanya nın bir adım önüne geçmek istediği kıymetlendirilebilir Hem AB ye liderlik etmek hem de iç siyasette aldığı tenkitlerin üstesinden gelmek isteyen Macron bölgede rasyonellikten uzak adımlar atmaya başlamıştır Zira iç siyasette çok sağcı Le Pen Macron u Merkel in gölgesinde Fransa yı yönetmekle eleştirmektedir Ayrıyeten Beyrut patlaması sonrası Lübnan ı ziyaret eden Macron un AB den daha çok Trump ile etkileşimde olması ABD nin bölgede oluşan boşluğu Fransa ile doldurma istediği ihtimalini akla getirmektedir Tam da bu noktada son periyotta ABD nin Almanya dan askerlerini çekmesiyle artan ABD Almanya ortasındaki huzursuzlukların ağırlaştığı bir periyotta Macron un bu adımlarının Almanya yı pek çok açıdan rahatsız ettiği düşünülebilir
Bu gelişmelere bakılarak Doğu Akdeniz de Macron un aşırıcı ve müdahaleci yaklaşımına karşı Almanya nın dengeleyici bir aktör olarak rol alma eğilimine yöneldiği söylenebilir Libya da son yaşanan gelişmeler de bu eğilimi doğrular niteliktedir Akdeniz de kıymetli bir aktör olan Türkiye bölgede jeopolitik dengeyi sağlamak için Almanya nın bu eğilimini kıymetlendirerek Fransa ya karşı Almanya yı bir istikrar aktörü olarak görebilir
MAAS IN LİBYA VE BAE ZİYARETLERİ
17 Ağustos ta Alman Dışişleri Bakanı Heiko Maas Libya ya bir ziyaret gerçekleştirdi Ardından BAE ye ziyaret gerçekleştiren Maas ın yaptığı açıklamalar Almanya nın daha adil bir arabuluculuk durumuna evirildiğini ve Türkiye lehine yük veren bir konuma yöneldiğine işaret etmektedir Maas ın Libya ziyaretindeki açıklamaları bu manada kıymetlidir Maas Sirte ve Cufra nın silahsızlandırılmış bölgeler olmasını petrol alanlarındaki faaliyetlerin başlatılmasını ve ülkede kaynakların dağıtımı konusunda mutabakata varılmasını teklif etmiştir BAE nin Hafter üzerindeki tesirini Berlin sürecine uygun olarak kullanmalarını beklediğini açıklamıştır Libya Başbakanı Serrac ise Alman Dışişleri Bakanı ile yaptıkları toplantıda kendilerinin Moskova daki ateşkesi kabul ettiklerini lakin öbür tarafın masadan kalktığını hatırlatmıştır Ayrıyeten Serrac Rus paralı askerlerin sayılarının artmasının karşı tarafın tavrını yansıttığını ve AB nin Libya ya silah ambargosuna yönelik başlattığı operasyonun Hafter e yönelik uygulanmadığını belirtmiştir
Libya ziyaretinin akabinde BAE ye giden Maas BAE ye silah sevkiyatını durdurmaları gerektiğini belirtmiş ve BAE nin Berlin sürecinde bunu taahhüt ettiğini hatırlatmıştır Ayrıyeten Libya ya yönelik silah ambargosunun uygulanması için daha ağır yaptırım kararları alınabileceği bildirisini vermiştir
ÇÖZÜME AİT ORTAK BAKIŞ
Dışişleri Bakanı Maas ın Libya ziyaretini kıymetlendiren Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın Libya nın hiçbir yerinde askeri tahlili tercih etmediklerini belirtmiştir Kalın Sirte ve Cufra nın silahtan arındırılması teklifinin çatışmaları önlemek için dikkate alınabilecek âlâ bir fikir olabileceğini düşündüklerini fakat bunun adil ve şeffaf bir formda gerçekleştirildiği takdirde siyasi tahlile yarar sağlayabileceğini vurgulamıştır Türkiye nin Rusya ile Suriye de olduğu üzere Libya da da yardımlaşabileceğini lakin Rusya inkar etse de Rusya nın bir taraf olarak Hafter e takviyesinin açık olduğunu belirtmiştir Mısır ın Libya daki pozisyonuna da değinen Kalın Mısır ın Libya nın komşusu olarak yapan bir rol üstlenebileceğine inandıklarını söylemiştir Ayrıyeten Mısır Katar Almanya İtalya ve Rusya üzere ülkelerin siyasi görüşmelere katılmasından mutlu olunacağı söz edilmiştir
Almanya nın ve Türkiye nin yaptığı açıklamaların büyük ölçüde birbiriyle benzerlik göstermesi Almanya nın Doğu Akdeniz de konumlanmasına ait kıymetli iletiler içermektedir Türkiye nin verdiği bildirilerde Libya nın inşası manasında Türkiye ve Libya hükümetinin diplomatik görüşme ve mutabakatlarla bulundukları ortak yere dahil olan Katar İtalya ve Malta ya Almanya nın da eklenmesiyle ortak yerin genişletilme çalışmalarının sürdüğü kıymetlendirilebilir Ayrıyeten bu durum Türkiye nin bölgede uzlaşı ve diplomasi ile hareket etme uğraşlarının da bir göstergesi olmuştur Mısır ve Rusya ya açık bırakılan kapılar ise bu ülkelerin oluşan bu ortak tabana ahenk sağlayacak biçimde katkı sunmak istedikleri takdirde bu ortak yere dahil olabilecekleri iletisini vermektedir
Netice itibariyle Almanya nın Doğu Akdeniz siyaseti Macron un aşırıcı ve müdahaleci yaklaşımlarından etkilenmiş ve Fransa yı dengeleme ve siyasi tahlile katkı sunacak formda daha rasyonel bir yere oturma eğilimine yönelmiştir Almanya bu hali sürdürürse bölgede tansiyonu tırmandıran aktörlerin karşısında konumlanan cephe güçlenecek ve siyasi tahlil ihtimaline bir adım daha yaklaşılmış olacaktır Tüm bu gelişmeler doğrultusunda Almanya nın Doğu Akdeniz siyasetinde yaklaşık bir ay öncesine kadar AB üyesi Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi lehine tartı veren bir konumdan Türkiye lehine yük veren bir konuma yönelerek arabuluculuk rolünü sürdürmek istediği söylenebilir
